Φυλλάδιο για το Περιοδικό “Παιδεία”
του Μίλτου Κουντουρά
Η «Παιδεία» θα βγαίνει μια φορά το μήνα. Κάθε φυλλάδιό της θ’ απαρτίζεται από δύο έως τρία τυπογραφικά φύλλα και θα χωρίζεται σε τρία μέρη, ως εξής:
Ι.
(Εκπαιδευτική πολιτική)
Προγραμματικές αρχές, παιδαγωγικά συμπεράσματα, οργανωτικά προγράμματα, κατευθυντήριες οδηγίες κτλ.
ΙΙ.
(Θεωρητικό μέρος)
Α.΄ Μελέτες πάνω σε ορισμένο θέμα.
Β.΄ Πραχτικά Παιδαγωγικής Συγκέντρωσης πάνω σε ορισμένο θέμα.
Γ.΄ Μελέτες για διάφορα βασικά ή επίκαιρα ζητήματα.
ΙΙΙ.
(Εκπαιδευτικά χρονικά)
α.΄ Κριτική σ’ επίκαιρα ζητήματα.
β.΄ Επίσημη κίνηση (νόμοι, διατάγματα, εγκύκλιες κτλ. και σχετική κριτική).
γ.΄ Εκπαιδευτική και σχολική ζωή (συνέδρια, εκθέσεις, σχολικές γιορτές,
σχολικό θέατρο, σχολική τέχνη, σχολικά περιοδικά, ομιλίες, εκδρομές κτλ.).
δ.΄ Ξένη εκπαιδευτική κίνηση.
ε.΄ Βιβλιογραφία και κριτική βιβλίων.
Πίνακας περιεχομένων
«Π α ι δ ε ί α»
Με το γενικό τίτλο «Παιδεία», που σημαίνει τόσο τη μόρφωση όσο και την αγωγή και την εκπαίδευση στη θεωρία και στην πράξη και που περιέχει το παιδαγωγικό «γίγνεσθαι» όλων των ηλικιών και όλων των εποχών της ανθρώπινης Ιστορίας, πρόκειται σε λίγο ν’ αρχίσει η έκδοση σειράς περιοδικών φύλλων, που το περιεχόμενό τους ν’ ανταποκρίνεται στο γενικό αυτό νόημα του παραπάνω τίτλου.
Ο βασικός σκοπός πού βγαίνει από το νόημα τούτο και που θ’ αποτελέσει και το θεμελιακό αίτημα της «Παιδείας» θα είναι από τη μια η συστηματική ερευνά και ανάπτυξη των χαραχτηριστικότερων και επικαιρότερων σημείων και προβλημάτων της παιδαγωγικής επιστήμης και ζωής, κι από την άλλη η επίμονη επιζήτηση εφαρμογής των σχετικών συμπερασμάτων από την Πολιτεία και από την ιδιωτική – κοινωνική πρωτοβουλία και προσπάθεια.
Για την επιτυχία των σκοπών τούτων δυο τρόπους θα μεταχειριστεί η «Παιδεία» : Πρώτα τη συγκέντρωση σε μια γόνιμη συνεργασία όλων εκείνων των ζωντανών στοιχείων του τόπου μας που μπορούν και οφείλουνε να έχουνε γνώμη στα ζητήματα αυτά, και δεύτερο τον κριτικό έλεγχο κάθε κρατικού, κοινωνικού και ιδιωτικού παραστρατήματος, που πάει να σταματήσει την προοδευτική ροή και να εμποδίσει την εκπολιτιστική οργάνωση της Χώρας μας.
Και σχετικά με το πρώτο, τα συμπεράσματα θα βγαίνουν από τη γραφτή και την προφορική συζήτηση, που θα οργανώνει σε κάθε φύλλο της η «Παιδεία» πάνω σε ορισμένα από πρωτύτερα θέματα. Όσο για το δεύτερο είναι ανάγκη από τώρα να ειπωθεί ότι η «Παιδεία» στις γενικές της κατευθύνσεις έχει καθορισμένες εκπαιδευτικές αρχές και τάσεις και σύμφωνα μ’ αυτές θα ασκήσει την επιστημονική της κριτική και τον παιδαγωγικό της έλεγχο.
Έτσι με τη διπλή αυτή δράση της η «Παιδεία» θα προσπαθήσει να δώσει ένα πλατύ αναμορφωτικό πρόγραμμα των εκπαιδευτικών μας πραγμάτων, ώστε τα φύλλα της ν’ αποτελέσουν από τη μια τον ανεπίσημο νομοθέτη και καθοδηγητή της ιδιωτικής παιδαγωγικής προσπάθειας, κι από την άλλη τη βάση όπου θα στηριχτεί ο φωτισμένος πολιτικός ηγέτης, που θα καταπιανόταν κάποτε τολμηρά να εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό αναμορφωτικό πρόγραμμα.
Βασικές αρχές και προγραμματικές τάσεις της «Παιδείας»
Βασικές αρχές της «Παιδείας» είναι οι ίδιες βασικές αρχές της Αγωγής. Δηλαδή:
1. — Βάση και προϋπόθεση είναι η Ελευθερία.
2. — Μέσον και μέθοδος είναι η Εργασία.
3. — Σκοπός και τέρμα είναι η Μόρφωση.
Από τις τρεις αυτές βασικές αρχές, που το περιεχόμενο και η έκτασή τους θα συζητηθεί και θ’ αναλυθεί πλατιά στα φύλλα της «Παιδείας», απορρέουν οι επόμενες προγραμματικές τάσεις :
α’. Σχετικά με την πολιτική ζωή: Ολοκλήρωση της Δημοκρατικής Ιδέας (Ελεύθερη σκέψη, λαϊκές ελευθερίες, αντιφασιστική πολιτική).
β’. Σχετικά με την εκπαιδευτική οργάνωση: Πραγμάτωση μιας αληθινά δημοκρατικής Παιδείας (Καταπολέμηση αναλφαβητισμού. Ολοκλήρωση του Λαϊκού ενιαίου Σχολείου. Ριζική μεταρρύθμιση, μορφωτική και επαγγελματική, της Μέσης Παιδείας. Αναμόρφωση, ηθική και επιστημονική, της Ανώτατης. Ίδρυση προτύπων πειραματικών σχολείων. Έκδοση μορφωτικών βιβλίων και ίδρυση σχολικών και κοινοτικών βιβλιοθηκών).
γ’. Σχετικά με τη μέθοδο εργασίας : Επικράτηση των αρχών του Νέου Σχολείου (Αντιβερμπαλισμός, αυτενέργεια παιδιού, κοινοτισμός, εργασία χεριού, δημιουργική εργασία).
δ’. Σχετικά με το Γλωσσικό Ζήτημα : Ολοκλήρωση του Δημοτικισμού (Ξάπλωμα της δημοτικής γλώσσας σε όλη την Εκπαίδευση και τη νεοελληνική ζωή. Ορθογραφική απλοποίηση. Τονική μεταρρύθμιση).
ε’. Σχετικά με την Τέχνη : Έντονη και πλατιά χρησιμοποίηση της Τέχνης στο Σχολείο και στη Ζωή (Η γένεση του καλλιτεχνικού έργου ως μέθοδο εργασίας και αγωγής).
στ’. Σχετικά με την κοινωνική ζωή : Αγωγή προς το Μορφωμένο Άνθρωπο (Έρευνα τού νεοελληνικού χαραχτήρα και αγωγή προς τη σωματική, ηθική και πνευματική παλλικαριά)
Θέματα κοινών συζητήσεων της «Παιδείας»
(*Η ανάλυση των θεμάτων σε γενικότατες γραμμές σκοπό έχει να υπομνήσει απλώς την έκταση πού μπορεί να πάρει κάθε θέμα. Οι συζητητές όμως μπορούν, αν θέλουν, ν’ απλωθούν ακόμα πλατύτερα, ή και να περιοριστούν σε ορισμένα, ή και σ’ ένα μονάχα χαραχτηριστικό σημείο, αρκεί η εργασία τους να δίνει απάντηση στο κεντρικό ερώτημα που προβάλλεται με τον τίτλο του θέματος. — Επίσης μπορεί, για λόγους επικαιρότητας, πληρέστερης ετοιμασίας, ή από άλλη αφορμή, ένα ή περισσότερα θέματα ν’ αλλάξουνε σειρά, να χωριστούν σε μερικότερα άλλα, ή να ξανάρθουν αργότερα, αν αυτό χρειαστεί, σε δεύτερη και τρίτη συζήτηση.)
1. — Κράτος και Παιδεία.
Έννοια του Κράτους. — Έννοια της Εκπαίδευσης, της Αγωγής, της Μόρφωσης. — Δικαιώματα παιδιού και ατόμου. — Παιδί, οικογένεια, κοινωνία. Κράτος. — Ελευθερία και Δημοκρατία. — Η αγωγή του πολίτη. — Η εκπαιδευτική νομοθεσία.
2. — Οργάνωση της Παιδείας.
Βασικές αρχές. — Το ενιαίο Λαϊκό Σχολείο. — Η Μέση Παιδεία. — Το Πανεπιστήμιο και οι ανώτατες Σχολές. — Το κλασικό Γυμνάσιο. — Επαγγελματικές σχολές —Το πρόβλημα του αναλφαβητισμού. — Επιμορφωτικά σχολεία. — Η οργάνωση της Παιδείας στα διάφορα κράτη.
3. — Διοίκηση της Παιδείας.
Το Υπουργείο της Παιδείας. — Ο υπουργός. — Οργάνωση του Υπουργείου. — Εκπαιδευτικά Συμβούλια. — Επιθεωρητές. — Εποπτικά Συμβούλια. — Αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση. — Ιστορία της διοίκησης της Παιδείας στην Ελλάδα. — Η διοίκηση της Παιδείας σε άλλα κράτη.
4. — Η μόρφωση των Δασκάλων.
Σκοποί της νεοελληνικής Παιδείας. — Η μόρφωση των δημοδιδασκάλων. —Διδασκαλεία. — Παιδαγωγικές Ακαδημίες. — Πανεπιστημιακή μόρφωση δημοδιδασκάλων. — Η μόρφωση των καθηγητών της Μέσης Παιδείας. — Ειδικά πτυχία. —Τι γίνεται αλλού.
5. — Το Νέο Σχολείο.
Το νόημα του Νέου Σχολείου. — Το Σχολείο Εργασίας. — Τα πειραματικά σχολεία. — Οι προσπάθειες στα διάφορα κράτη. — Νεοελληνικές προσπάθειες.
6. — Μέθοδος εργασίας.
Το νόημα της εργασίας. — Ψυχολογικές και κοινωνιολογικές αρχές.— Η ερβαρτιανή διδαχτική. — Το Σχολείο Εργασίας. — Διάφορα μεθοδικά ρεύματα ( Μontessori, Decroly, Daltonplan, Kurssystem κτλ.). — Ενιαία συγκεντρωτική διδασκαλία. — Η ομαδική εργασία. — Η δημιουργική εργασία.
7. — Τα προγράμματα των σχολείων.
Γενικές αρχές ενός προγράμματος. — Η Έννοια της Μόρφωσης. — Το πρόγραμμα του Λαϊκού Σχολείου. — Το πρόγραμμα του Γυμνασίου. — Το πρόγραμμα των Διδασκαλείων. — Το πρόγραμμα των Παιδαγωγικών Ακαδημιών. — Τα προγράμματα των επαγγελματικών σχολών. — Ελεύθερα προγράμματα.
8. — Το σχολικό βιβλίο.
Η έννοια του σχολικού βιβλίου. — Παιδαγωγικές, μεθοδικές, καλλιτεχνικές αρχές. — Διδαχτικά βιβλία. — Αλφαβητάρια. — Αναγνωστικά Λαϊκού Σχολείου. — Συλλογή Αναγνωσμάτων Μέσης Παιδείας. — Βοηθήματα. — Ελεύθερα Αναγνώσματα. — Περιοδικά. — Σχολικές βιβλιοθήκες. — Η σχετική νομοθεσία.
9. — Το σχολικό κτίριο.
Υγιεινή και σχολ. κτίριο. — Μέθοδος εργασίας και σχολ. κτίριο. — Σχολική ζωή και σχολ. κτίριο. — Η αισθητική του σχολ. κτιρίου. — Τύποι σχολικών κτιρίων. — Το σχολ. κτίριο στις πόλεις και στα χωριά. — Το μονοτάξιο Λαϊκό Σχολείο. — Τα νέα μας διδακτήρια. — Τα ξένα διδακτήρια.
10. — Η συνεκπαίδευση.
Ψυχολογικές αρχές και κοινωνικά εμπόδια. — Συνδιδασκαλία και συν- διαπαιδαγώγηση (Koedukation).—Τι γίνεται αλλού. — Νεοελληνικές συνθήκες. — Τύποι σχολείων και μεταρρύθμιση προγραμμάτων. — Σεξουαλική αγωγή.
11. — Η ορθογραφική μεταρρύθμιση.
Ιστορία. — Η γραμματική της Δημοτικής. — Ορθογραφική απλοποίηση. — Τονική μεταρρύθμιση (διάφορα συστήματα). — Το αλφάβητο.
12. — Σχολείο και Τέχνη.
Αισθητική αγωγή. — Η Τέχνη ως μέθοδος εργασίας και αγωγής : α) Εκλογή έργων Τέχνης και μέθοδος διδασκαλίας (λογοτεχνία, μουσική, ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεχτονική). — β) Το παιδικό δημιούργημα (έκθεση, τραγούδι, χορός, ιχνογραφία, πλαστική, χειροτεχνία, ανθοκομία κτλ.).— γ) Το σχολικό θέατρο. — Σχολικές γιορτές.
Παρακαλούμε όλους που νιώθουν την ανάγκη να βγει η «Παιδεία» και θέλουν να παρακολουθήσουν την προσπάθεια της και να τη βοηθήσουν ως συνεργάτες και ως συνδρομητές, να μας στείλουν από τώρα, μαζί με τη σχετική δήλωση, και τη μόνιμη διεύθυνσή τους, γιατί πολύ πιθανό να χρειαστεί να έλθουμε σε κάποια επαφή μαζί τους και προτού ακόμα κυκλοφορήσει το πρώτο φυλλάδιο της «Παιδείας».
Διεύθυνση της «Παιδείας»
α) Αναφορικά με τη Σύνταξη : Μ. Κουντουράς, οδός Μητσάκη, 3α Πατήσια—ΑΘΗΝΑ.
β) Αναφορικά με την οικονομική διαχείριση : Οίκος Μ. I. Σαλιβέρου Α. Ε. οδός Σταδίου, 14 —ΑΘΗΝΑ.