Κλείστε τα Σχολειά – 3.Το Κόμμα

Η τελευταία τάξη του εξαταξίου Γυμνασίου Μυτιλήνης. Οκτώβριος 1906. Ο Μίλτος Κουντουράς τέταρτος από αριστερά στην πρώτη σειρά.

Κλείστε τα Σχολειά – 3.Το Κόμμα

του Μίλτου Κουντουρά

Κι αφού αρχίσαμε από τις μεγάλες αιτίες του κακού, ας συνεχίσουμε εκθέτοντας με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές τη δεύτερη θλιβερή αφορμή της εκπαιδευτικής μας κακοδαιμονίας.

Γενικά και με μια λέξη: Η Πολιτεία. Ο μέγας αυτός ένοχος κι άλλων πολλών από τις αθλιότητες που ρημάζουν το Έθνος. Παρακολουθήσετε αμέσως από τη γέννησή της την Πολιτεία αυτή. Παντού θ’ ανακαλύψετε τη θανατερή γάγγραινα που σάπισε την ψυχή της. Το Κόμμα. Το ταπεινό, το πρόστυχο, το άτιμο. Όχι το Κόμμα των ευγενικών ιδανικών που αγωνίζεται για την προαγωγή ατόμων και συνόλου. Αλλά το Κόμμα των ταπεινών μικροσυμφερόντων και των βρωμερών αντεκδικήσεων. Της κλεψιάς και του μίσους. Του κενόδοξου αριβισμού και της μικροπόνηρης υστεροβουλίας.

Σωριάστε όσους θέλετε βδελυρούς χαρακτηρισμούς γύρω στη γάγγραινα αυτή που εξακολουθεί και θα εξακολουθήσει για πολύ ακόμη να μας θανατώνει. Ποτέ δε θα βρείτε όσα της αξίζουν. Γιατί δεν είναι τίποτε, ούτε ιερό ούτε όσιο που να μην τα εμόλυνε με τον αισχρότερο τρόπο το νεοελληνικό αυτό δημιούργημα. Ατίμασε την ιδέα της Πατρίδας, της Θρησκείας, της Δικαιοσύνης, κύλισε μες στο βούρκο και ποδοπάτησε την Τέχνη, έβαλε τα ρυπαρά του χέρια μέσα στο Σχολειό θέλοντας να το κάνει όργανό του, κ’ έσβησε και κατακουρέλιασε την Εκπαίδευση.

Κ’ έτσι ο Δάσκαλος, που δεν είχε συγκινηθεί και δεν είχε υποχωρήσει μπροστά στις αμείλιχτες απαιτήσεις της Ζωής και στην ωραία της εξέλιξη προς ένα γεμάτο από υποσχέσεις μέλλον, ζάρωσε τώρα μπροστά στον αγροίκο κοντζαμπασισμό του πολιτευόμενου, που του ζήτησε ανταλλάγματα της θεσούλας και της ησυχίας του. Κάθε άρνηση υπηρεσίας του στο Κόμμα θα είχε πολύ σύντομα θλιβερές συνέπειες στην ήρεμη ζωούλα του. Μια παύση, μια ανεπιθύμητη μετάθεση, ένα στραπατσάρισμα της δουλειάς του, θα ήταν η σίγουρη απάντηση της δυστροπίας του. Απεναντίας μια ονειρευτή προαγωγή, μια περιζήτητη μετάθεση θα ήταν η αναμενόμενη αμοιβή των υπηρεσιών που θα επρόσφερνε στο Κόμμα. Έτσι εγκατάλειψε κάθε του άλλη απασχόληση και πούλησε ψυχή και σώμα σ’ αυτό, για να καλυτερέψει την τύχη του.

Έχασε κάθε ενδιαφέρον για το παιδί και για τη δουλειά του, εγκατάλειψε και τις λίγες μελέτες του, αρνήθηκε πολλές φορές ως και τις βαθιά ριζωμένες πίστες του. Γιατί τάχα να παιδευτεί κυνηγώντας με τις μελέτες, με την εργασία και με την επαγγελματική αξία του κάποια αβέβαιη προαγωγή, όταν θα του ήταν ευκολότατο σε λίγον καιρό, υπηρετώντας το Κόμμα, να δημιουργήσει μια λαμπρή θέση κ’ ένα λαμπρότερο μισθό; Ήταν αυτός ο ανετότερος τρόπος να πετύχει τα όσα ονειρευόταν και να καταπονέσει κάθε του αντίπαλο…

Έτσι σαν όλους τους υπαλλήλους της Πολιτείας γίνεται και ο Δάσκαλος ο κομματαρχίσκος της μικροπολιτικής. Από ’δώ κ’ εμπρός όλη του η ενέργεια ξοδεύεται στη φροντίδα της προαγωγής του με κομματικά μέσα. Ατιμάζει το επάγγελμά του κάνοντας υποχωρήσεις στα παιδιά των αστών που θα μπορούσαν να τον βλάψουν, και ξεπέφτοντας έτσι στη συνείδηση των μαθητών του. ‘Ανθρωποι τιποτένιοι επαγγελματικώς, αλλά επιτήδειοι, ανεβαίνουν παρά την αξία τους σε ανώτερα αξιώματα και διοικούν κατ’ αυτό τον τρόπο μια ξεπεσμένη Εκπαίδευση. Άλλοι πάλι άνθρωποι αξίας βλέποντας να παραμερίζεται και να εκμηδενίζεται το άτομό τους, απογοητεύονται, και ή χάνονται σ’ ένα διεφθαρμένο αγώνα, ή παρασέρνονται από την άθλια αυτή συναλλαγή, εγκαταλείποντας τους πρώτους έρωτές τους και χορεύοντας κι αυτοί με το ίδιο ίσο τον ανόσιο χορό των κομμάτων. Τίμιος ή παλιάνθρωπος, δίκαιος ή εκμεταλλευτής, άξιος εργάτης του Σχολειού ή διαφθορέας της παιδικής ψυχής, βλέπει πως για να πετύχει τον ηθικό ή πρόστυχο σκοπό του, πρέπει κατά τον ίδιον τρόπο να κάνει τούμπες και ν’ αγωνιστεί ανεβοκατεβαίνοντας τις μουχλιασμένες σκάλες του Υπουργείου. Αλλιώς είναι χαμένος. Θα μαραζώσει από την εγκατάλειψη, την απογοήτευση και τη δυστυχία.

Ανεβείτε στις σκάλες αυτές. Θα φτύσετε από σιχαμό και αγανάχτηση. Στ’ αυτιά των αρμόδιων διαρκώς ψιθυρίζονται ένα σωρό κομματικές αθλιότητες. Σημειώσεις κρατιούνται και σε λίγο διορισμοί, μεταθέσεις, παύσεις, προαγωγές, υποβιβασμοί παίρνουν και δίνουν. Το κόμμα είναι ο γνώμονας της αξίας· εκατομμύρια ξοδεύονται στις αντεγκλήσεις αυτές, ενώ εντωμεταξύ η Εκπαίδευση ερημώνεται από τους λειτουργούς της εξαιτίας ενός τιποτένιου και εξευτελιστικού μισθού!

Έτσι η όλη Εκπαίδευση ζει, αναπνέει και κινείται μέσα στο μολυσμένο αέρα της κομματικής διαφθοράς, και κανένα μάτι καθαρό δε βρίσκεται να την πονέσει αληθινά και να δει τα χάλια της. Και η διαφθορά ξαπλώνεται και εισχωρεί ως το κόκαλο και ως την αφηρημένη έννοια των Νόμων που τη διέπουν. Κοιτάξτε τον κυκεώνα της εκπαιδευτικής νομοθεσίας. Ό,τι δεν είναι υπαγορευμένο από το στενοκέφαλο δασκαλισμό και αντιγραμμένο αφιλοσόφητα κι αψυχολόγητα από γερμανικές και ξένες νομοθεσίες, θα είναι σίγουρα απόβγαλμα κομματικής υστεροβουλίας.