Κλείστε τα Σχολειά – 6.Το Κράτος

Κλείστε τα Σχολειά – 6.Το Κράτος

του Μίλτου Κουντουρά

Εάν προς κάθε υπάλληλο το Κράτος μας είναι αφιλόστοργο, προς το δάσκαλο είναι σωστός τιμαριούχος τσαρικής εποχής. Το Σχολειό μένει πάντα στο περιθώριο των ασχολιών του, κι ο δάσκαλος είναι ο επουσιώδης υπάλληλος για τον οποίο δεν αξίζει και δεν είναι σοβαρό να γίνεται πολύς λόγος. Είναι ο μουζίκος του, που θα τον αναγκάσει μαστιγώνοντάς τον να του αποδώσει μια πνευματική εργασία εκατό φορές ανώτερη από την αμοιβή που θα του προσφέρει.

Και λέγοντας Κράτος, εννοώ οποιαδήποτε κρατική εξουσία, από τον πρωθυπουργό ίσαμε τον τελευταίο χωροφύλακα. Και είναι φυσικό αυτό. Όλοι τους έχουνε διαμορφωθεί μέσα σ’ ένα τέτοιο Σχολειό, και η θλιβερή παράδοση για το δάσκαλο πάει από γενεά σε γενεά και από γονιό σε τέκνο.

Ο προύχοντας θα τον αγγαρεύσει στη σύνταξη των βιβλίων της Κοινότητας, ο αστυνόμος θα τονε διατάξει να του ξεμπερδέψει δουλειές, που αυτουνού δε φτάνει το μυαλό του, η Νομαρχία θα τον ανακατέψει στη διενέργεια δημοψηφισμάτων και εκλογών, ο Στρατός θα τον αναγκάσει να λησμονήσει ό,τι έμαθε σπουδάζοντας τόσα χρόνια… Κ’ ίσως θα πει κανείς ότι για όλα τα επαγγέλματα το ίδιο γίνεται. Όχι! Το χαμάλη τον αγγαρεύεις για να σου σηκώσει βάρη, τον παπά για να σου ψάλει ευχές, το δικηγόρο να σου συντάξει έγγραφα και το γιατρό να σου γειάνει τον άρρωστό σου. Αλλά το δάσκαλο τονε σέρνεις έξω από τη δουλειά του για να σου κάνει με το στανιό και το χαμάλη και τον παπά, και το γιατρό και το δικηγόρο! Και πάντα με το βούρδουλα και με την ειρωνεία στα χείλη. Έχεις την ανάγκη του χωρίς να του έχεις και αρκετή εμπιστοσύνη, του αναθέτεις δουλειές ακατάλληλες για το δικό σου μυαλό, χωρίς όμως ποτέ να ομολογήσεις την υπεροχή του. Είναι ο περιφρονημένος μουζίκος σου, είναι το διανοούμενο υποζύγιό σου!

Πλάτυνε όσο θέλεις τη συζήτηση αυτή κι ανέβα όσο μπορείς τη σκάλα. Παραπάνω θα βρεις χειρότερα πράγματα. Στη Βουλή ο Υπουργός της Παιδείας βρίζεται από συνάδερφό του ως ανάξιος προσοχής, κ’ εκείνος το δέχεται αυτό σαν κάτι πολύ φυσικό, και μουλώνει.*

Για τους πολιτικούς ο δάσκαλος κι ό,τι σχετίζεται μ’ αυτόν είναι υπόθεση ανάξια ν’ απασχολήσει το μυαλό τους κι ανάρμοστη για τη σοβαρότητα της προσωπικότητάς των.

Το Σχολειό είναι γι’ αυτούς ένα παμπάλαιο οίκημα που βρέθηκε από τα παλιά χρόνια κ’ έχει για τα παιδιά μας τον ίδιο προορισμό που έχει η μάντρα για τα πρόβατα. Το να ξοδευτεί χρήμα για νέο Σχολειό είναι γι’ αυτούς ακατανόητη και αξιογέλαστη υπόθεση. Το χρήμα μπορεί να ξοδεύεται ανεξέταστα κι αγόγγυστα για καθετί άλλο, για κομματικές υπουργικές περιοδείες, για υποδοχές βασιλιάδων, για προίκες πριγκιπισσών και πόσα άλλα, μα για χτίσιμο κ’ επισκευή σχολειών, για αλλαγή των προκατακλυσμιαίων σάπιων θρανίων ή για πλουτισμό των σχολικών υλικών, για αύξηση των εξευτελιστικών μισθών ή για αποστολή εκπαιδευτική των δασκάλων στο εξωτερικό, θα είναι σπατάλη ασυχώρετη του Κράτους και κωμική επιπολαιότητα του ανθρώπου που θα κάνει παρόμοια πρόταση. Κ’ εντωμεταξύ ανάλογα προς το μυαλό και την ψυχή παθαίνει και το δροσερό κορμί του παιδιού το τρομερό διαστρέβλωμα κι απομαράζωμα μέσα στους στάβλους αυτούς και τα μισογκρεμισμένα σπίτια που στην Ελλάδα συνηθίσαμε να τα λέμε Σχολειά…

Η περιφρόνηση του Κράτους προς την ιδέα του Σχολειού φάνηκε πάντοτε, αλλά κυρίως τα τελευταία χρόνια έγινε απανθρωπία και στυγερό έγκλημα. Θυμηθείτε λιγάκι. Μόλις πατήσει πουθενά στρατός, η πρώτη δουλειά των Αρχών είναι να διώξουνε τα παιδιά από το οίκημά τους για να στεγάσουν τους στρατιώτες. Πόσες φορές πόσα Σχολειά έκλεισαν με τέτοιον τρόπο; Αλλά κ’ η ιστορία για τη στέγαση των προσφύγων είναι νωπή ακόμη ! Έκλεισαν, μένουν και θα μένουν ίσως κλειστά για πολύ ακόμη εκατοντάδες Σχολειών, τη στιγμή που έμειναν σεβαστές διάφορες αποθήκες, μέγαρα πλουτοκρατών και χαρτοπαιχτικές λέσχες!

Είδα με τα μάτια μου μια βρωμερή ιστορία σ’ ένα νησί, βουλευτές να χαλάσουν τον κόσμο και να πετύχουνε στο τέλος να μένουν επιταγμένα και γεμάτα από πρόσφυγες τα Σχολειά για να μην ενοχληθούν τα αδειανά σπίτια των εφοπλιστών και οι χαρτοπαιχτικές τους λέσχες!… Τώρα, πότε και πώς παραδίδονται πίσω, πότε και πώς επισκευάζονται τα επιταγμένα αυτά Σχολειά είναι γνωστό σε όλους μας.

Έπειτα κ’ η μακροχρόνια επιστράτευση των δασκάλων τα τελευταία δέκα χρόνια, δεν είναι κι αυτό μια τρανή απόδειξη της αδιαφορίας και περιφρόνησης του Κράτους προς το Σχολειό και την Εκπαίδευση; Δεν είναι Σχολειό που να μη διέκοψε δέκα φορές τις εργασίες του, δεν είναι νέος δάσκαλος που να μην του θαλάσσωσαν δέκα φορές τη δουλειά του. Από την άποψη αυτή τι εικόνα παρουσιάζει σήμερα η Εκπαίδευση;

Ερημώθηκε κατά το ήμισυ από τους λειτουργούς της. Άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι έμειναν στο Στράτευμα, άλλοι δε θέλησαν να ξαναπιάσουν την εργασία τους, άλλοι σακατεύτηκαν σωματικά, ηθικά, πνευματικά από ένα τέτοιο αντίμαχο προς τη δουλειά τους περιβάλλον ! Αλλ’ ας μην επιμείνουμε πολύ στο μεγάλο τούτο σημείο. Θ’ αναγκασθούμε να πούμε τέτοια λόγια που πολλά ίσως γεροντικά χέρια θα υψωθούν απειλητικά να μας φράξουν το στόμα… Ο αγνός Βενιζελισμός της πρώτης περιόδου, είναι αλήθεια ότι κάτι καταπιάστηκε να κάνει για όλα αυτά. Αλλά η φαυλότητα των ενενήντα εννιά εκατοστών από τους οπαδούς του, και η κομματική εξαχρείωση, κατάπνιξε ακόμη στη γέννησή του κι αυτόν και τις ευγενικές ορμές του.

Αυτά και χίλια δυο άλλα θα μπορούσε κανείς ν’ αραδιάσει για να δείξει πόσο κάθε μας κρατική εξουσία περιφρονεί και καταδιώκει για το κακό της Χώρας το Δάσκαλο και το Σχολειό. Δε γινόταν όμως το ίδιο και στην Αρχαιότητα άλλοτε, ή σήμερα στην Ευρώπη από τους λαούς εκείνους που μεγαλούργησαν και μεγαλουργούν, και που τους ξερούς νόμους και τα φυσιολογικά γι’ αυτούς μα ακατανόητα για μας συστήματά τους, θελήσαμε τυφλά και αμελέτητα να μιμηθούμε. Αρκεί να ρίξει μια ματιά κανείς στις ερειπωμένες αρχαιοπόλεις για να μείνει κατάπληχτος από τη μυθική φροντίδα που έπαιρνε η Πολιτεία για το παιδί. Από τη θρυλική αγωγή του Λυκούργου ίσαμε το μεγαλούργημα σε πολυτέλεια και τέχνη Γυμνάσιο της Περγάμου, άλλο δε μαρτυρούν οι αιώνες εκείνοι παρά την απλησίαστη για μας φροντίδα του Αρχαίου Κόσμου για το παιδί.

Αλλά και στην Ευρώπη σήμερα το Κράτος και η Κοινωνία αλλιώς συμπεριφέρεται και ατενίζει προς το Δάσκαλο. Εκεί ο χωρικός ξεσκουφώνεται μπροστά στο διαμορφωτή της αυριανής ζωής του τόπου του, και οι Αρχές στέκονται με σεβασμό μπροστά στον Προφέσορά τους. Ό,τι δε θα προσφέρουν στο δικηγόρο, το γιατρό ή άλλον επιστήμονα, θα θεωρήσουν τιμή τους να το προσφέρουν στον Παιδαγωγό τους. Γιατί πίσω από τα λόγια του, στο βάθος της ψυχής του βλέπουν τη μέλλουσα ακμή ή παρακμή της χώρας των. Κ’ είναι καταπληχτικά μεγάλο το θέαμα που ξετυλίγεται σήμερα στη μεταπολεμική Γερμανία. Ο πνευματικός οργασμός γύρω στην Εκπαίδευση ποτέ δεν ήταν τόσο επαναστατικός όσο σήμερα. Βλέπουνε τι τους οδήγησε στο μεγαλείο και στην καταστροφή, κ’ ετοιμάζουν τώρα πυρετωδώς τις πηγές που θα τους οδηγήσουνε ξανά στο μεγαλείο και στο θρίαμβο. Από την εντατική αυτή εργασία θα δούμε σε λίγα χρόνια να δημιουργηθεί ένα εντελώς νέο Σχολειό που ποιος ξέρει τι νέα θαύματα έχει να προσφέρει στην Ανθρωπότητα !

Αλλά τι θέλουμε και τρέχουμε μακριά! Είναι γνωστό πόσους σκοπούς των πέτυχαν οι Βούλγαροι περιβάλλοντας με φροντίδα το Σχολειό και το Δάσκαλο. Την εποχή που εμείς κακοποιούσαμε τη γλώσσα μας, οι Βούλγαροι ξάπλωναν τη δική τους έξω από τα σύνορα της πατρίδας των, δημιουργώντας έτσι δικαιώματα σε ξένες χώρες. Και φέτος, την εποχή δηλαδή που εμείς καταντήσαμε εκεί που καταντήσαμε το Σχολειό, το Δάσκαλο και τη Χώρα, οι Βούλγαροι έστειλαν πεντακόσιους δασκάλους στην Ευρώπη για να μορφωθούν. Και ορισμένως ένα ωραίο πρωί θα ξυπνήσουμε εμείς οι περιούσιοι (!) για να ομολογήσουμε θέλοντας και μη ότι τα Βαλκάνια θα τα οδηγήσουν και πρέπει να τα οδηγήσουν στον Ανθρωπισμό οι φυλετικοί εχθροί μας, οι Βούλγαροι!…

 

* μουλώνει = το «καταπίνει» και σωπαίνει