Η μαύρη αλήθεια λοιπόν είναι τούτη: Στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει Εκπαίδευση. Το φωνάζουν απελπισμένοι όσοι αγαπούν ακόμη το Σχολειό, το επανάλαβαν χίλιες φορές ερασιτεχνικά στις εφημερίδες οι δημοσιογράφοι, το μουρμουρίζουν κουνώντας θλιβερά το κεφάλι οι άνθρωποι της περασμένης γενεάς, το αισθάνεται αόριστα ο αγράμματος λαός όταν συχνά μέσα στη βιοπάλη του αναστενάζει: «Κοντά σ’ όλα πάνε και τα καημένα τα γράμματα!».
Ο Δασκαλισμός. Η πρώτη αιτία του κακού. Αλλά κι αυτός μπορεί σε άλλες πολυπλοκότερες και παλαιότερες αιτίες ν’ αποδοθεί, και ν’ αναλυθεί σε πολυσχιδέστερες λεπτομέρειες. Ας περιοριστούμε στην κυριότερη και πιο φανερή άποψή του. Στην ιστορική του γέννηση. Είναι η ρομαντική ονειροπόληση. Η φακίρικη ενατένιση. Το ηλίθιο λίγωμα μπροστά σ’ έν’ ακατανόητο και παρεξηγημένο μεγαλείο. Η ελληνική άποψη του μεσαιωνικού καλογηρισμού. Η συνέχεια της βυζαντινής διαπάλης της αποχαύνωσης προς την πραγματικότητα. Είναι η αιώνια προγονοπληξία.
Κι αφού αρχίσαμε από τις μεγάλες αιτίες του κακού, ας συνεχίσουμε εκθέτοντας με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές τη δεύτερη θλιβερή αφορμή της εκπαιδευτικής μας κακοδαιμονίας. Γενικά και με μια λέξη: Η Πολιτεία. Ο μέγας αυτός ένοχος κι άλλων πολλών από τις αθλιότητες που ρημάζουν το Έθνος. Παρακολουθήσετε αμέσως από τη γέννησή της την Πολιτεία αυτή. Παντού θ’ ανακαλύψετε τη θανατερή γάγγραινα που σάπισε την ψυχή της. Το Κόμμα. Το ταπεινό, το πρόστυχο, το άτιμο.
Αλλά ποιος είδε ποτέ τη νεοελληνική πραγματικότητα για ν’ αντλήσει από μέσα της και ν’ αποκρυσταλλώσει σε νόμους τις αρχές που θα κινηθεί και θα λειτουργήσει φυσιολογικά η Πολιτεία; Η λογοτεχνία μας —ο καθρέφτης αυτός της πνευματικής και ηθικής ακμής ενός τόπου — είναι πνιγμένη κι αυτή από δασκαλισμό, ξενομανία και κατεργαριά. Ποιος λοιπόν θα ήταν εκείνος που θα μπορούσε να εξαρθεί τόσο αψηλά, και διαπερνώντας με το δυνατό του μάτι τα μαύρα αυτά εμπόδια, να δει την αληθινή ζωή μας και να της δημιουργήσει τους νόμους που της χρειάζονται;
Κι ας έρθουμε τέλος πάντων και στο ζωτικότερο των ζητημάτων, που κινεί τις μάζες των δασκάλων και έχει τη μαγική δύναμη ή να τους ανεβάσει στο μεγαλύτερο επίπεδο της δυναμικότητάς των, ή να τους εξουθενώσει ολότελα, υποβιβάζοντάς τους κάτω και από την έσχατη μετριότητα. Το χρήμα.
Εάν προς κάθε υπάλληλο το Κράτος μας είναι αφιλόστοργο, προς το δάσκαλο είναι σωστός τιμαριούχος τσαρικής εποχής. Το Σχολειό μένει πάντα στο περιθώριο των ασχολιών του, κι ο δάσκαλος είναι ο επουσιώδης υπάλληλος για τον οποίο δεν αξίζει και δεν είναι σοβαρό να γίνεται πολύς λόγος.
Όλοι έχουνε το μερτικό τους μέσα στη σιωπηλή, αλλά πολύ τραγική αυτή ιστορία, και χρειάζεται μελέτη στοχαστική κ’ επιστημονική διείσδυση για να κατορθώσει κανείς σωστά ν’ ανεύρει τα πρώτα - πρώτα μολύσματα απ’ όπου κακοφόρμισε και δηλητηριάστηκε όλος ο οργανισμός μας.
Ας πάψουνε τέλος να είναι ταρτούφοι, καθηκοντάνθρωποι, τροφοδότες μιας ύπουλης κακοήθειας, κι ας βάλουνε καλά στο νου τους πως το παιδί δεν είναι άψυχο δοχείο γνώσεων, αλλά ένας ευμάλαχτος και ρευστός, πάνω στη γένεσή του, κοινωνικός χαραχτήρας και χρειάζεται λεπτεπίλεπτη, κ’ έντονη, κ’ ένθεη προσοχή καλλιτέχνη, μη τυχόν αποπετρωθεί σε ακαλαίσθητο ή αισχρό βαναυσούργημα !
Με τη δημοσίευση της μελέτης «Κλείστε τα Σχολειά» στην επίσημη ιστοσελίδα του Παιδαγωγού – Ποιητή Μίλτου Κουντουρά, ελπίζουμε να διαδοθεί, ακόμα πιο πολύ, το όραμά του : «Κλείστε τα Σχολειά να φτιάσουμε καινούργια!» όπου «η ασυγκράτητη ζωηράδα του παιδιού, ο έρωτας, το τραγούδι, η χαρά που κάνει τρέλες» δε θα είναι πια «θανάσιμα αμαρτήματα», και όπου «δε θα μας ενδιαφέρουν τόσο πολύ οι γνώσεις και η ξερή σοφία, όσο η ωραία ψυχή και η ελεύθερη συνείδηση»!